به نقل از «خبرگزاری دانشجو»

اشتغال‌زایی صنعت اتمی برای ۲ هزار نفر تا پایان سال

تاریخ انتشار: ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۶۷۶۳۳۷

رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: سال گذشته در پروژه واحد‌های ۲ و ۳ نیروگاه اتمی بوشهر حدود ۳۰۰ نفر مشغول به کار بودند، اما امروز با حرکت شتابان در تحقق این پروژه حدود ۱۳۰۰ نفر مشغول به کار بوده که تا آخر سال این تعداد به ۲ هزار نفر می‌رسد.

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان انرژی اتمی ایران؛ کارخانه تولید کیک زرد ساغند با حضور معاون رییس جمهور و رییس سازمان انرژی اتمی کشور صبح امروز ۱۴ اردیبهشت‌ماه به بهره برداری رسید.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

مهندس محمد اسلامی در مراسم بهره‌برداری از این کارخانه اظهار کرد: هنگامی‌که شرایط سخت می‌شود؛ انسان احساس می‌کند جبهه باطل با روایتگری‌های گوناگون به دنبال مصادره همه چیز به‌نفع خودش است. اما برای ما بسیار مهم است که در توسعه کشور و پیشرفت آن به قابلیت‌ها و استعداد‌های درونی ایمان داشته باشیم و برای تبلور آن‌ها زیرساخت ایجاد کنیم.

رییس سازمان انرژی اتمی ایران گفت: امروز شاهد بهره‌برداری یکی از طرح‌های تعریف شده در زمینه اجرای سند راهبردی افق ۲۰ ساله سازمان انرژی اتمی ایران هستیم.

وی تصریح کرد: برای نخستین‌بار از روش هیپ‌لیچینگ برای تولید کیک زرد استفاده می‌کنیم. با توجه به اینکه معادن اورانیوم در سطح کشور پراکنده هستند، مقرر شد که در نقاط مختلف از حمل عناصر کم‌عیار و مواد پرتوزا در کشور پرهیز شود و این مهم در دستور کار قرار گرفت. بر این اساس قرار شد که این مواد در معادن فرآوری شوند که اکنون با استفاده ازاین فرایند می‌توانیم کیک زرد مورد نیاز را تولید کنیم.

اسلامی تصریح کرد: آنچه را که مشاهده کردید؛ فرایندی است که برداشت از معدن و آماده‌سازی کانسنگ‌ها انجام شده و در این کارخانه کیک زرد، شاهد استفاده از روش هیپ‌لیچینگ به عنوان روشی کاملاً بومی هستیم که همه مراحل طراحی، مهندسی، ساخت و تجهیزات آن ایرانی است.

وی با بیان اینکه اکنون شاهد به بار نشستن این برنامه هستیم، اظهار کرد: همکاران ما امروز کیک زرد را با استفاده از روش هیپ‌لیچینگ تولید کردند.

معاون رییس جمهور عنوان کرد: ظرفیت کیک زرد در این کارخانه به صورت واقعی حدود ۵۰ درصد افزایش می‌یابد و تکرار این فرایند در سایر معادن در دستور کار ما قرار دارد و در نظر داریم تا از این طریق بتوانیم ذخایر مورد نیاز برای تولید برق هسته‌ای تامین کرده و استفاده از سوخت هسته‌ای را در تولید رادیودارو‌ها و سایر مصارف و کاربرد پرتو‌ها پشتیبانی کنیم.

اسلامی درباره وضعیت معادن فعال توضیح داد: تا قبل از سال ۱۴۰۰ حدود ۳ معدن در اختیار داشتیم و در آن‌ها فعال بودیم که یکی از آن‌ها تعطیل شده بود و دو معدن دیگر کار می‌کردند، اما در سال ۱۴۰۱ با همکاری همه دستگاه‌ها توانستیم در استان‌های یزد و اصفهان و به ویژه اصفهان ۵ معدن جدید را از مرحله شناسایی و اکتشاف مقدماتی عبور دهیم و وارد فرایند استخراج شویم. با توجه به این پتانسیل، مجموع معادن ما به هشت معدن می‌رسد و تا پایان سال‌جاری ۱۰ پروژه معدنی دیگر را به بهره‌برداری خواهیم رساند.

وی با تاکید بر اینکه این معادن دارای عناصر با ارزشی هستند؛ افزود: این حوزه دارای ویژگی اشتغال دانش بنیان است و هم قادر است صنعت ما را حمایت کند و نیز می‌تواند بر ظرفیت صنعتی که در تولید و تامین تجهیزات ما نقش دارند، بیافزاید.

معاون رییس جمهور با اشاره به توانایی اشتغالزایی پروژه‌های جدید سازمان انرژی اتمی ایران گفت: سال گذشته در پروژه واحد‌های ۲ و ۳ نیروگاه اتمی بوشهر حدود ۳۰۰ نفر مشغول به کار بودند، اما امروز با حرکت شتابان در تحقق این پروژه حدود ۱۳۰۰ نفر مشغول به کار بوده که تا آخر سال این تعداد به ۲ هزار نفر می‌رسد. پروژه‌های صنعت هسته‌ای اشتغال آفرین بوده و می‌توانند رتبه صنعتی کشور را ارتقا دهند.

رییس سازمان انرژی اتمی ایران تاکید کرد: حجم کاری که در حوزه معدنی انجام می‌شود، قابل توجه است و امیدواریم تا پایان سال اهداف تعیین شده بر اساس سند جامع راهبردی سازمان را محقق سازیم.

وی تصریح کرد: یکی از پروژه‌هایی که ۲ ماه قبل در سازمان انرژی اتمی ایران رونمایی شد؛ پروژه شتاب‌دهنده الکترواستاتیک الکترون با نام تجاری «داینامترون» بود که کار بسیار بزرگ و فوق‌العاده‌ای در حوزه فناوری هسته‌ای محسوب می‌شود.

وی تاکید کرد: میانگین سنی جوانانی که در این پروژه کار و فعالیت کردند برابر با ۳۱ سال بود و با انگیزه بالای خود توانستند پروژه را به نتیجه برسانند.

اسلامی با بیان اینکه جوانان را باید باور کرده و برای آن‌ها فرصت ایجاد کنیم؛ افزود: حضور جوانان مانند جریان خروشان و زاینده‌ای است که می‌تواند در این بستر حرکت کرده و ارزش آفرینی کنند، هیچ مانعی قادر نیست این جریان را کنترل کرده و یا مانع حرکت آن شود بلکه این جریان قادر است حرکت کرده و پیش برود.

معاون رییس جمهور خاطرنشان کرد: مهم این است که در مدیریت بستر مناسب ایجاد کرده و به‌شکلی صحیح امور را مدیریت کنیم و اجازه تنگ نظری ندهیم بلکه شرایط را برای جوانان تسهیل کنیم و از آن‌ها حمایت و پشتیبانی داشته باشیم و اجازه رشد استعداد‌ها را بدهیم.

اسلامی با تاکید بر اینکه علم، سلطان است؛ گفت: در این دوره مدیریتی، حوزه ژئوفیزیک هوابرد را بسیار تقویت کرده و گسترش دادیم و همچنین بر تجهیزات و نیروی انسانی افزودیم و در این مسیر توانستیم بر ظرفیت هلیکوپتر، هواپیما و پهباد نیز بیافزایم تا ذخایر کشور شناسایی شود.

وی اضافه کرد: یکی دیگر از اقداماتی که به آن شتاب داده شد، مغناطیس سنجی است که بر اساس آن هواپیما عمق ۱۵ هزار متری زمین را بررسی می‌کند. اطلاعات بسیار گرانقدری برای دستگاه مورد استفاده کسب شد و نیز امکانات مورد نیاز این بخش را تولید کردیم و در اختیار آن‌ها قرار دادیم. برای نخستین‌بار است که در کشور این مهم اتفاق می‌افتد.

وی تصریح کرد: نکته حایز اهمیت این است که دنیا به اندازه کافی به محیط زیست ظلم کرده است و نسل آینده حق زیستن دارد. به اندازه کافی کربن تولید شده است و امروز رفتن به سمت انرژی پاک یک واجب عینی است که تکلیف قانونی نیز دارد و همچنین از سوی مقام معظم رهبری نسبت به آن تاکید شده است. باید انرژی پاک تولید کنیم؛ قابل اعتماد‌ترین انرژی در حوزه هسته‌ای به‌دست می‌آید که همان برق اتمی است. در این عرصه شاهد غفلت چند ۱۰ ساله هستیم در حالی که مقام معظم رهبری در این سال‌ها بار‌ها بر روی این مهم تاکید داشته‌اند و از ۲۰ سال قبل ایشان در مورد انرژی هسته‌ای صحبت کرده‌اند.

وی اظهار کرد: اکنون یک هزار مگاوات برق هسته‌ای در بوشهر تولید می‌شود و همچنین سه پروژه نیروگاهی نیز در دست ساخت داریم که در این مدت کوتاه شاهد تحرک زیادی در زمینه اجرای این پروژه‌ها هستیم.

اسلامی ادامه داد:‌۱۰ هزار مگاوات برق جدید را نیز در دستور کار قرار داده‌ایم که عملیات مطالعاتی، طراحی و اجرایی آن در دستور کار سازمان انرژی اتمی ایران قرار دارد و همچنین در نظر داریم تا علاوه بر ۳۳۰۰ مگاواتی که در دست اجرا داریم، حدود ۱۰ هزار مگاوات برق جدید هم ایجاد کنیم.

معاون رییس جمهور گفت: نکته مهم این است که با توجه به تحریم‌های شدیدی که با آن مواجه هستیم باید بگویم توانسته‌ایم از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی در حوزه صنعت دفاعی و صنعت هسته‌ای قوی‌تر از تحریم‌ها عمل کنیم. این دو جریان پرقدرت، پیش‌برنده فناوری‌های نوین و صنعت کارآمد برای اقتدار آفرینی برای کشور هستند که تحریم بوده‌اند. این موارد باید در بستر برون‌زایی تحقیقات و از طریق توجه به ظرفیت داخلی شکوفا می‌شده که خوشبختانه امروز این اتفاق افتاده است.

وی عنوان کرد: خوشبختانه رساندن کشور به عنوان قطب طراح و سازنده نیروگاه در دستور کار قرار دارد و اکنون و بر اساس سند جامع سازمان به این مهم عمل می‌کنیم و به‌صورت برنامه‌محور در حال حرکت هستیم و باید دانست که همه همکاران ما در سراسر صنعت، به این مهم می‌پردازند.

اسلامی بیان کرد: یکی از الزامات این بوده که سوخت هسته‌ای را تامین کنیم، زیرا قبل و بعد پیروزی انقلاب اسلامی به ما اورانیوم نمی‌دادند و سه مرتبه از سه مکان اورانیوم مورد نظر خریداری شده و پول آن را پرداخت کرده‌ایم، اما آن را تحویل نداده‌اند.

وی ادامه داد: باید از ذره ذره کاوشی که در اقلیم ایران انجام می‌دهیم، استفاده کرده و سرفصل‌های گوناگون مواد پرتوزا را تحصیل کرده و به سوخت هسته‌ای تبدیل کنیم. این مساله سخت‌ترین و پرزحمت‌ترین کاری است که بر دوش همکاران سازمان انرژی اتمی ایران قرار دارد البته خوشبختانه همکاران ما از سال گذشته تا امروز، این پروژه را اجرا کرده‌اند و بقیه را نیز به زودی افتتاح خواهیم کرد. با این تفکر درون‌زایی و نیز با حضور جوانان مستعد توانسته‌ایم ظرفیت‌ها را گسترش دهیم.

وی خاطرنشان کرد: ظرفیت تولید کیک زرد ما تا به امروز ۵۰ درصد افزایش داشته است. تا پیش از دوره مدیریتی فعلی، معادنی که بهره‌برداری می‌کردیم شامل ۲ معدن بود، اما اکنون شاهد ۵ فعالیت معدنی جدید هستیم و تا آخر سال قول داده شده است تا ماهی یک ظرفیت ایجاد کنیم. یعنی تا آخر سال ۱۰ معدن دیگر را به بهره برداری می‌رسانیم و وارد مرحله استخراج و بهره‌برداری می‌شویم.

اسلامی تاکید کرد: این موارد گام بزرگی است که شکوفایی اقتصادی به همراه دارد و موجبات شکوفایی اقتصاد معدن می‌شود و نیز ما را از مواهب آن بهره‌مند می‌کند.

وی در پایان گفت: افق صنعت هسته‌ای روشن است و برای پیشرفت و توسعه آن برنامه‌های مختلف و متعددی تدوین شده است. از همه کسانی که در اجرا و به ثمر رسیدن این پروژه‌ها نقش آفرین بودند و به ما کمک کردند و نیز همکاران خود در سازمان انرژی اتمی ایران تشکر کرده و از مردم عزیز منطقه سپاسگزاری می‌کنم.

گفتنی است؛ با بهره برداری از این کارخانه در ساغند اردکان، تولید کیک زرد به روش هیپ‌لیچینگ انجام می‌شود. هزینه تمام شده برای استخراج کیک زرد به این روش، ۶۰ درصد قیمت تمام شده روش‌های قبلی است.

از مرحله طراحی تا تولید محصول توسط کارشناسان و متخصصان سازمان انرژی اتمی ایران انجام شده است و بهره‌برداری از این کارخانه، دستاورد مهمی در عرصه سوخت هسته‌ای کشور به‌شمار می‌آید.

منبع: خبرگزاری دانشجو

کلیدواژه: محمد اسلامی انرژی هسته ای اشتغال زایی سازمان انرژی اتمی ایران معاون رییس جمهور نفر مشغول به کار تولید کیک زرد دستور کار سوخت هسته ای بهره برداری ایجاد کنیم تا آخر سال پروژه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت snn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری دانشجو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۶۷۶۳۳۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

در سفر رافائل گروسی به تهران موارد اختلافی ایران و آژانس حل خواهد شد؟

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از تسنیم، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اوایل هفته جاری به منظور رایزنی و دیدار با مقامات جمهوری اسلامی ایران و همچنین شرکت در نخستین کنفرانس بین‌المللی علوم وفنون هسته‌ای ایران که در شهر اصفهان برگزار می‌شود، به ایران سفر خواهد کرد.

این سفر با توجه به تحولات و شرایط منطقه و همچنین با توجه به روابط ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و موارد ادعایی آژانس علیه برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران دارای اهمیت خاصی است و می‌تواند در صورت رویکرد فنی و عدم توجه به مسائل سیاسی به اصلاح روند غیرسازنده آژانس در برابر ایران منجر شده و همکاری‌های فی‌مابین را افزایش دهد.

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در طی سال‌های گذشته بدون توجه به همکاری‌های گسترده ایران با آژانس و اعطای دسترسی به این نهاد برای بازرسی، ادعاهای سیاسی خود علیه برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران را در گزارش‌های فصلی به شورای حکام و همچنین در مصاحبه‌های صورت گرفته با رسانه‌ها مطرح کرده است.

در آخرین گزارش فصلی گروسی به شورای حکام در اسفند ماه سال گذشته نیز رویکرد سیاسی مدیرکل مشهود است که از رویکرد ایران در کاهش همکاری با این آژانس انتقاد کرده و در خصوص مسائلی از جمله پادمان و اصطلاح دو مکان باقی مانده، توقف اجرای کد اصلاحی ۳.۱ و همچنین بازرسی‌ها ادعاهای قبلی را تکرار کرده است.

موضوع مربوط به اصطلاح «دو مکان» و اسناد غیرمعتبر

سال ۱۳۹۸ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر اساس یک سری اسناد مجهول الهویه و غیر معتبر که توسط رژیم صهیونیستی منتشر شده بود، ادعایی را علیه ۴ مکان مطرح کرد و ادعا کرد ایران در ۴ منطقه ورامین، تورقوزآباد، آباده (مریوان) و آزمایشگاه جابر بن حیان غنی سازی یا اعمال خارج از پادمان انجام شده است.

طی مذاکرات و رایزنی‌ها موضوع آزمایشگاه جابر بن حیان در نتیجه همکاری ایران مطابق با بند ۷.۶ گزارش آژانس بسته شده است و همچنین پس از سفر گروسی در اسفند ماه ۱۴۰۱ به تهران و مذاکرات انجام شده پرونده مربوط به آباده نیز بسته شد. در گزارش مدیرکل به شورای حکام در خرداد سال ۱۴۰۲ آمده است که بازرسان تحقیقات خود را در مورد آثار اورانیوم در مریوان، در نزدیکی شهر آباده، در حدود ۵۲۵ کیلومتری جنوب شرقی تهران بسته‌اند.

در آخرین گزارش آژانس به شورای حکام در اسفندماه ۱۴۰۲ دو مکان ادعایی باقی‌مانده آژانس همچنان وجود دارد و گروسی در این گزارش مدعی شد که «ایران توضیحات فنی معتبری برای وجود ذرات اورانیوم با منشأ انسانی در ورامین و تورقوزآباد به آژانس ارائه نکرده و آژانس را از مکان یا مکان‌های فعلی مواد هسته‌ای یا تجهیزات آلوده مطلع نکرده است».

آژانس تاکنون اسناد معتبری در این خصوص ارائه نکرده و صرفا بر اساس اطلاعات ادعایی و مجهول‌الهویه رژیم صهیونیستی در این خصوص، ازریابی‌های خود را انجام داده است. ایران نیز در پاسخ به این ادعا به صراحت بیان کرده که هیچ مکانی که باید تحت موافقت‌نامه پادمان جامع (CSA) اعلام شود، وجود ندارد؛ از جمله از طریق یادداشت‌های توضیحی INFCIRC/۱۱۵۹ مورخ ۲۳ نوامبر ۲۰۲۳، INFCIRC/۱۱۳۱ مورخ ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۳، INFCIRC/۹۹۶ مورخ ۷ ژوئن ۲۰۲۲ و INFCIRC/۹۶۷ مورخ ۳ دسامبر ۲۰۲۱ که توسط ایران ارسال شده است.

در یادداشت توضیحی ایران در اسفند ماه سال گذشته نیز تاکید شده که در خصوص "ورامین"، هیچ مکان اعلام نشده‌ای (که اعلام آن) طبق موافقت‌نامه پادمان جامع (CSA) الزامی باشد، وجود نداشته است.

ایران در این یادداشت نوشت: «ادعای وجود "کارخانه در مقیاس آزمایشی اعلام نشده که بین سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۳ مورد استفاده قرار می‌گرفته است" فاقد اطلاعات موثق و اسناد معتبر تأیید شده، بلکه مبتنی بر اسناد جعلی و غلط ارائه شده توسط یک نهاد معلوم‌الحال است. ارجاع آژانس صرفاً به تصاویر ماهواره‌ای بی‌کیفیت برای ارزیابی اینکه «... کانتینرهای خارج شده از ورامین در نهایت به تورقوزآباد منتقل شدند...» کافی و صحیح نیست، زیرا هزاران کانتینر مشابه در سراسر کشور در حال حرکت هستند. ادعای جابجایی یک کانتینر از مکانی به مکان دیگر، نمی‌تواند تنها با تصاویر ماهواره‌ای کم کیفیت طرح و پیگیری شود.»

ایران همچنین در خصوص تورقوزآباد نیز با بیان اینکه هیچ سند معتبری تاکنون ارائه نشده است، در یادداشت توضیحی خود تصریح کرد: «ارزیابی آژانس براساس اطلاعات و شواهد معتبر نیست. تورقوز آباد در واقع یک مکان صنعتی است که شامل انواع انبارها و اماکن نگهداری مواد شوینده، مواد شیمیایی، مواد غذایی، پارچه و منسوجات، لاستیک و قطعات خودرو، لوله و اتصالات و برخی ضایعات صنعتی است. این مکان در چنین منطقه‌ای مناسب برای انبار مواد هسته‌ای نیست. در مورد فرض نادرست آژانس مبنی بر بیرون بردن کانتینرها به شکل دست نخورده از این مکان نیز اطلاعاتی که اثبات می‌کند فرض آژانس صحیح نیست قبلاً به آژانس ارائه شده است.»

ایران توضیحات فنی خود در خصوص این ادعاها را در گزارشاتی مختلف به آژانس ارائه کرده اما رویه سیاسی در این نهاد بین‌المللی و تحت تاثیر قرار گرفتن توسط رژیم صهیونیستی تاکنون باعث شده که با وجود اینکه هیچ سند معتبر مبنی بر تخلف ایران در طی این سال‌ها وجود ندارد، این موارد ادعایی توسط آژانس بسته نشود.

ایران به طور داوطلبانه به آژانس اجازه دسترسی اعطا کرده و اطلاعات و توضیحاتی در مورد این مکان‌ها به آژانس ارائه کرد. این در حالی بود که آژانس اسناد معتبری را در رابطه با ادعای خود درباره «مواد هسته‌ای اعلام‌نشده و فعالیت‌های مرتبط هسته‌ای» به ایران ارائه نکرد و ایران هرگز موظف نبوده است که اسناد غیرمعتبر و ساختگی را به‌عنوان اطلاعات مرتبط با پادمان در نظر بگیرد و به درخواست‌های آژانس پاسخ دهد. با این حال، متأسفانه آژانس تمامی اسناد ساختگی و اطلاعات جعلی ارائه شده توسط رژیم اسرائیل را معتبر می‌داند. این امر باعث شده است که آژانس بر این اساس ارزیابی اشتباه و نتیجه‌گیری غیرقابل اعتمادی داشته باشند.

کد اصلاحی ۳.۱ و توقف اجرای آن توسط ایران

به دنبال خروج غیرقانونی آمریکا از برجام و ناتوانی اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی آلمان و فرانسه و انگلستان در اجرای تعهدات خود، ایران بر اساس بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام، تمام اقدامات شفاف‌ساز داوطلبانه فراتر از موافقت‌نامه پادمان جامع خود از جمله اجرای کد اصلاحی ۳.۱ (همان‌طوری که در بند ۶۵ پیوست برجام مشخص شده است) را متوقف کرد.

پس از این عمل ایران، آژانس نیز با انتقاد از توقف موقتی اجرای کد ۳.۱ توسط ایران، آن را عدم اجرای موافقتنامه پادمان تلقی کرد. گروسی نیز در گزارشات و مصاحبه‌های خود سعی کرد ایران را ناقض توافقات بداند. وی در در نشست افتتاحیه شورای حکام آژانس در خصوص برنامه هسته‌ای ایران مدعی شد: «ایران همچنین نیاز به اجرای کد اصلاحی ۳.۱ دارد که یک تعهد قانونی برای ایران است. این مسائل پادمانی باقیمانده ناشی از تعهدات ایران ذیل توافقنامه پادمان جامع است و باید حل و فصل شود تا آژانس در موقعیتی باشد که تضمین دهد برنامه هسته‌ای ایران منحصراً صلح آمیز است.»

مسئله‌ای که آژانس فراموش کرده این است که تصمیم ایران برای توقف اجرای تعهدات خود تحت برجام کاملاً مطابق با حقوق ذاتی آن طبق بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام و در پاسخ به خروج غیرقانونی آمریکا از برجام بود و این واقعیت آشکار نمی‌تواند مبنایی برای آژانس و دیگر کشورهای غربی برای خواسته‌های فراتر از ان‌پی‌تی و همچنین خودداری از انجام تعهدات خود باشد.

کد ۳.۱ جزء لاینفک ترتیبات فرعی موافقتنامه‌های پادمان جامع آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با کشورهای غیر هسته‌ای طرف معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) است. این آیین نامه از دولت‌ها می‌خواهد که در مورد تاسیسات جدید به طور معمول حداکثر ۱۸۰ روز قبل از بارگذاری مواد هسته‌ای به آژانس گزارشاتی ارائه شود.

مدیرکل آژانس در این خصوص مدعی است که مبنای قانونی پذیرش کد اصلاحی ۳.۱ از سوی ایران، ماده ۳۹ موافقت‌نامه پادمان است و قانونی بودن یا غیرقانونی بودن تصمیم ایران مبنی بر توقف اجرای این آیین‌نامه باید بر اساس مفاد این ماده ارزیابی شود.

اما ماده ۳۹ در مورد تعلیق اجرای آیین نامه ساکت است و به طور خاص به توقف اجرای قانون اشاره نکرده است. بنابراین، برای ارزیابی اینکه آیا توقف اجرای کد اصلاحی ۳.۱ توسط ایران نقض تعهدات بین‌المللی این کشور است، بررسی اسناد حقوقی مربوط به غیر از موافقتنامه پادمان ضروری است.

نکته مهم دیگر این است که این بند ۶۵ برجام بود که ایران را ملزم به اجرای مجدد کد اصلاحی پس از سال ۲۰۱۵ کرد. برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در واقع شرایطی را فراهم می‌کند که تحت آن ایران می‌تواند تعهدات خود از جمله تعهد به اجرای کد اصلاحی ۳.۱ را به حالت تعلیق درآورد. به طور خاص، بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام شرایطی را که اجازه چنین تعلیقی را می‌دهد، بیان می‌کند. ایران، متعاقب اعمال مجدد تحریم‌ها توسط ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ و عدم پایبندی امضاکنندگان اروپایی به تعهدات خود در برجام، به تدریج تعهدات برجامی خود را کاهش داد و در فوریه ۲۰۲۱، اجرای کد اصلاحی ۳.۱ را متوقف کرد.

در نتیجه، توقف اجرای کد اصلاحی توسط ایران با تعهدات برجام همسو بوده و نقض آن محسوب نمی‌شود. برجام، به عنوان یک توافق عمومی و جزء لاینفک قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد (۲۲۳۱)، بر اساس ماده ۱۰۳ منشور سازمان ملل متحد، بر سایر معاهدات از جمله موافقتنامه‌های پادمان اولویت دارد. همانطور که در بالا ذکر شد، برجام، تحت شرایط خاصی، کاهش و تعلیق تعهدات برجامی ایران از جمله تعهد این کشور به اجرای کد اصلاح شده را مجاز دانسته و مدیرکل آژانس نمی‌تواند در ارزیابی قانونی یا غیرقانونی بودن تعلیق این موضوع را نادیده بگیرد.

این کشور ایران نبود که توقف اجرای این کد را آغاز کرد. در عوض، این اقدامات خصمانه برخی از دولت‌ها بود که ایران را مجبور به توقف اجرای این قانون در سال ۲۰۰۷ و بار دیگر در سال ۲۰۲۱ کرد. تعلیق اجرای کد اصلاحی پیامد مستقیم شکست برخی کشورها در پایبندی به تعهدات خود در برجام است. اگر این کشورها نقض‌های خود را اصلاح کنند و مسئولیت‌های خود را از سر بگیرند، ایران آماده است تا پاسخ متقابل را بدهد.

مسئله بازرسان آژانس

۲۵ شهریور ماه ۱۴۰۲ بود که خبری توسط آژانس مبنی بر اینکه برخی از بازرسان این نهاد توسط ایران لغو انتصاب شده‌اند، منتشر شد. ایران ۸ بازرس فرانسوی و آلمانی آژانس را براساس حقوق حاکمیتی مصرح در ماده ۹ موافقتنامه جامع پادمان بین ایران و آژانس ( INFCIRC ۲۱۴) و در پی سوءاستفاده‌های سیاسی سه کشور اروپایی در جلسه شورای حکام لغو انتصاب کرد.

ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه پس از این لغو انتصاب اعلام کرد: متأسفانه سه کشور اروپایی و آمریکا به رغم تعامل مثبت، سازنده و مستمر جمهوری اسلامی با آژانس، با زیاده‌خواهی و با هدف تخریب فضای همکاری ایران و آژانس، از فضای شورای حکام برای مقاصد سیاسی خود سوءاستفاده کردند. ایران پیشتر نسبت به عواقب این گونه سوءاستفاده‌های سیاسی از جمله تلاش برای سیاسی کردن فضای آژانس هشدار لازم را داده بود.

بعد از این عمل متقابل ایران، آژانس واکنش نشان داد و گروسی نیز در گزارشات و مصاحبه‌های خود با انتقاد از این لغو انتصاب مدعی شد که عمل ایران اجرای عادی فعالیت‌های راستی آزمایی آژانس در ایران را متاثر می‌کند. وی در بیانیه ۱۶ سپتامبر خود در این باره نوشت: «تجربه نشان می‌دهد که حذف/ اخراج/طرد بازرسان آژانس بر دستور کار( وظیفه) اساسی آژانس در راستی آزمایی تأثیر می‌گذارد و روشی برای کار همکارانه نیست.»

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی , سازمان انرژی اتمی ایران , برجام , مذاکرات هسته ای , محمد اسلامی , مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ,

در بحث لغو انتصاب بازرسان آژانس گروسی باید به جای فرافکنی به اصل موضوع بپردازد. وی مدعی است که ایران بر اساس ملیت بازرسان آنان را اخراج کرده و نباید انتصاب آنان را لغو می‌کرد. این در حالی است که طبق قانون ایران حق دارد نه تنها قبل از انتصاب بازرسان بلکه حتی بعد از آن نیز انتصاب آنان را لغو نماید.

براساس توافق نامه جامع پادمانی کشورهای عضو حق دارند از پذیرش یک یا گروهی از بازرس‌ها که آنها را فاقد صلاحیت تشخیص دادند، اجتناب کنند یا ماموریت شان را کان لم یکن فرض و یا نیمه تمام بگذارند و اعمال این حق هیچ نیازی به حصول یا وجود شرایط خاصی ندارد و کشور کاملا مختار است.

براساس بند یک ماده ۹ توافقنامه جامع پادمانی، آژانس باید رضایت ایران را برای بازرسان پیشنهادی خود دریافت نماید. همچنین براساس بند دو همان ماده چنانچه ایران چه در زمان پیشنهاد بازرس یا هر زمان دیگری پس از انتخاب یک بازرس با آن مخالف باشد، آژانس باید بازرس یا بازرسین دیگری را به دولت ایران پیشنهاد نماید. براساس بند سه ماده مزبور چنانچه در اثر خودداری مکرر دولت ایران از قبول بازرسین پیشنهادی آژانس، اجرای بازرسی بر طبق موافقتنامه دچار وقفه گردد، این مخالفت باید از طرف مدیرکل آژانس به شورای حکام ارجاع داده شود. با توجه به متن صریح موافقتنامه جامع پادمانی ایران می‌تواند بدون هرگونه توضیحی و در هر زمانی که بازرس یا بازرسینی را فاقد صلاحیت تشخیص داد از پذیرش آنها اجتناب کند و آژانس باید بازرس یا بازرسین دیگری را جایگزین نماید.

براساس گزارش‌های منتشر شده بخش پادمان، آژانس برای انجام وظائف پادمانی در چارچوب‌های مختلف پادمانی از خدمات حدود ۴۰۰ بازرس از ۸۰ ملیت مختلف از کشورهای عضو بهره می‌برد. از این تعداد حدود ۱۲۰ بازرس برای انجام بازرسی و راستی آزمایی فعالیت‌های هسته‌ای درچارچوب تعهدات پادمانی ذیل توافقنامه جامع پادمانی کشور جمهوری اسلامی ایران منصوب شده‌اند. یعنی چیزی حدود یک سوم کل تعداد بازرس‌های آژانس. پس از لغو انتصاب ۸ بازرس نیز ایران ۱۴ بازرس جدید آژانس را پذیرفت و آژانس هیچ اشاره‌ای به این انتصاب‌های جدید نکرد و این رویکرد آژانس حرفه‌ای نیست!

در بیانیه گروسی در این خصوص همچنین لغو انتصاب بازرسان را مسبوق به سابقه دانسته اما اگر موضوع مسبوق به سابقه است و قبلا نیز چنین شرایطی رخ داده بود چرا آژانس با توجه به سوابق قبلی پیش بینی لازم را برای جلوگیری از وقوع مجدد چنین رویدادی در پیش نگرفته بود؟ با توجه به گزارش‌های موجود در سال ۲۰۰۷ نیز ایران از پذیرش ۳۸ بازرس احتراز کرد ولی دو طرف در ادامه به توافق رسیدند و آژانس نیز در انجام وظایف‌اش با مشکلی مواجه نشد. بنابراین رویکرد و وقایع اخیر را می‌توان ناشی از ناتوانی فنی آژانس ( در تامین نیروی انسانی متبحر کافی) و هم ناشی از ضعف در انجام مذاکرات و تعامل با کشور عضو دانست.

مدیرکل بدون توجه به حقوق ذاتی کشور عضو و طی سال‌ها بی‌توجهی به وظایفی که بر عهده آژانس برای انجام موثر اقدامات پادمانی و بهره گیری از تجربیات قبلی در تعاملات با کشور و نیز استفاده موثر از کلیه منابع از جمله نیروی انسانی متخصص آن شده است، موضوعی را که جزء حقوق کشور عضو است را مبنایی برای فرار از پاسخگویی مناسب به اعضا قرار داد.

آژانس به جای مذاکره با کشور عضو و معرفی بازرس‌های جدید مکررا از ایران -برخلاف مفاد ماده ۹ -درخواست می‌کند که در تصمیم‌اش تجدیدنظر کند و با طرح موضوع در مجامع مختلف در صدد استفاده از موضوع به عنوان ابزاری برای اعمال فشار سیاسی بر کشور است.

در واقع آژانس به جای حل فنی موضوع به دنبال بهره گیری از شرایط سیاسی دنیا و حل آن از طریق سیاسی است که خارج از صلاحیت فنی آن است. این نحوه عملکرد آژانس که برخلاف متن توافقنامه جامع و سازوکارهای به رسمیت شناخته شده در آن است.

فرجام سخن

اکنون با سفر گروسی به ایران و رایزنی با مقامات جمهوری اسلامی این فرصت فراهم است که همکاری‌های ایران و آژانس افزایش یابد. این رویکرد آژانس که خواسته یا ناخواسته در سمت و سوی منافع مقطعی گروهی از کشورهای غربی است می‌تواند منجر به کاهش اعتبار فنی آژانس شود. سفر پیش رو بستر مناسبی برای گسترش تعاملات ایران و آژانس است و این اتفاق جز با مذاکرات فنی و همچنین عدم سیاسی کاری محقق خواهد شد.

اکنون امیدواری برای همکاری‌های بیشتر ایران و آژانس و حل و فصل ابهامات وجود دارد. دولت جمهوری اسلامی ایران بارها حسن نیت خود را نشان داده و آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز باید در مقابل همکاری‌های ایران، رویکرد متقابل و سازنده داشته باشد.

نکته قبل توجه این است که باید راز موفقیت ایران را در پیگیری همزمان افزایش قدرت هسته‌ای کشورمان در کنار توجه به تعاملات و مذاکرات فنی با آژانس دانست. پیشرفت‌های فنّی ایران در حوزه‌های مختلف هسته‌ای به ویژه غنی‌سازی نشان می‌دهد که علیرغم فشارهای مختلف تحریمی و حتی خرابکاری، این حرکت پرشتاب متوقف یا کند نشده است.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی , سازمان انرژی اتمی ایران , برجام , مذاکرات هسته ای , محمد اسلامی , مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ,

یکی از فرصت‌های مناسب در این سفر شرکت گروسی در اجلاس کنفرانس بین‌المللی علوم و فنون هسته‌ای ایران است. کنفرانسی که کاملا جنبه علمی و تحقیقاتی دارد و می‌تواند تصویر مناسبی از علم هسته‌ای و همچنین فعالیت صلح آمیز ایران به جهان مخابره کند.

طبق گفته محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی حدود ۴۷۷ مقاله تاکنون برای این کنفرانس ارائه شده است.

نخستین کنفرانس بین‌المللی علوم و فنون هسته‌ای ایران روز دوشنبه ۱۷ اردیبهشت آغاز می‌شود و قرار است در افتتاحیه آن محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی سخنرانی کند.

کد خبر 849042 برچسب‌ها رافائل گروسی هسته‌ای - آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خبر ویژه